Για να μιλήσουμε επιτέλους πολιτικά για το μέτωπο

Για να μιλήσουμε επιτέλους πολιτικά για το μέτωπο

Όταν η συστημική προπαγάνδα επιχειρεί να σε παγιδέψει, ακόμη χειρότερα να σε αξιοποιήσει, εντάσσοντας αυτά που λες στο δικό της σχεδιασμό της συγκυρίας, όπως πάντα, υπάρχουν δύο τρόποι να αντιδράσεις. Ο ένας είναι να επιμείνεις σταθερά, εξηγώντας «ήρεμα κι απλά» τη θέση σου κι ο άλλος η άτακτη υποχώρηση, η κυβίστηση. Η δημόσια παρέμβαση του Αλέκου Αλαβάνου και ό,τι επακολούθησε αφορά στην πρώτη εκδοχή. Η ανακοίνωση της Κ.Ο.Ε., με αφορμή την τηλεοπτική εμφάνιση του Στυλιανίδη, που ανέσυρε το αφισάκι του 2010 για αποχώρηση από την ευρωζώνη, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της δεύτερης. Και δυστυχώς δεν είναι το μοναδικό σύμπτωμα. Η επικοινωνιακή γραμμή απόσυρσης, «απαγκίστρωσης» από διακηρυγμένες θέσεις αλλά και «απόστασης» από γενετικά χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας του Σύριζα, ενόψει της πίεσης που δέχονται τα στελέχη του στις δημόσιες εμφανίσεις τους, είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Με τα αντίθετα ακριβώς αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Αντί δηλαδή να καθησυχάζεται το τμήμα του «εκλογικού κοινού» το οποίο τα στελέχη του Σύριζα θέλουν να καθησυχάσουν - γιατί ευτυχώς οι περισσότεροι «δεν μασάνε» -, μάλλον αυτό ακριβώς το εκλογικό κοινό εμπεδώνει ενστικτωδώς την εικόνα που μανιωδώς τα μίντια θέλουν να του καλλιεργήσουν: ότι ο Σύριζα έχει «κρυφή ατζέντα»... Σε κάθε περίπτωση, η συστράτευση είναι αυτονόητη, άσχετα από τα προαπαιτούμενα. Η μάχη πρέπει να δοθεί με όρους παράταξης. Κι αυτό πρέπει να το εννοούμε - και να το κάνουμε πράξη - όλοι. Κι όταν λέμε όλοι, εννοούμε όλοι . . .

Βαγγέλης Αντωνίου

Οι δεκαπέντε σημειώσεις στο πρόχειρο και οι μετεξεταστέοι

Για δύο κυρίως ζητήματα εγκαλείται, από <<φίλους>> και αντιπάλους, ο Αλέκος Αλαβάνος για την παρέμβασή του: για το timing αφενός και αφετέρου για την αξιοποίηση σημείων της παρέμβασης αυτής από το επικοινωνιακό μπαράζ πιέσεων που ασκεί το σύστημα προς το Σύριζα. Για όσους καλόπιστα ασκούν τέτοια κριτική, η απάντηση ή τουλάχιστον η βάση συζήτησης περιέχεται στο ίδιο το κείμενο, αν κανείς μπει στον κόπο να το διαβάσει ολόκληρο και όχι αποσπασματικά. Και αφορά τις ουσιαστικές εκτιμήσεις του Αλέκου Αλαβάνου (που απηχούν σε μεγάλο βαθμό το συνολικό προβληματισμό των στελεχών του Μ.Α.Α.) για τη συγκυρία. Αν αποδεχθεί κανείς ότι οι προβληματισμοί αυτοί έχουν στοιχειώδη πραγματική βάση ή τουλάχιστον ότι διατυπώνονται με ειλικρίνεια - άσχετα από το βαθμό συμφωνίας επ' αυτών - τότε οι επιφυλάξεις θα πρέπει να αρθούν. Και να προχωρήσουμε στον ουσιαστικό διάλογο. Πολλοί ήδη το κάνουν. Όπως ο Γ. Θεωνάς, όπως ακόμη-ακόμη και ο Ν. Φίλης στο Κόκκινο και άλλοι.

Η παρέμβαση του Α. Αλαβάνου δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Προς τιμήν του ο Α. Τσίπρας δήλωσε ότι οι απόψεις ήταν γνωστές και ήταν ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν υπήρξε εκλογική συμπόρευση στις 6 του Μάη. Η δήλωση αυτή αποτελεί και επίσημη απάντηση στην παραφιλολογία στην οποία αρέσκονται ορισμένοι να αναδεικνύουν συνεχώς ψυχολογικές ερμηνείες, με όρους παιδοκτονίας, πισώπλατων μαχαιρωμάτων, αυτοκτονικών και αυτοκαταστροφικών ροπών και να διαιωνίζουν παρόμοια διαχωριστικά σύνδρομα.

Οι θέσεις αυτές του Α. Αλαβάνου - και του Μ.Α.Α. - διατυπώθηκαν λίγες μέρες μετά τις εκλογές, στις οποίες ο Σύριζα ήταν ο νικητής, 35 μέρες πριν το β΄ γύρο των εκλογών της 17 Ιούνη, το αποτέλεσμα των οποίων κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι μπορεί να επηρεαστεί - και μάλιστα αρνητικά - από την τοποθέτηση του Α. Αλαβάνου. Η συγκυρία εντός της οποίας διατυπώθηκαν οι θέσεις αυτές ήταν η εξέλιξη των διερευνητικών εντολών, το αποτέλεσμα άλλωστε των οποίων μάλλον θετικό - από τη σκοπιά τουλάχιστον των πολιτικών επιδιώξεων - μπορεί να χαρακτηριστεί για το Σύριζα: ο σχηματισμός μνημονιακής κυβέρνησης αποτράπηκε, ο Σύριζα δεν μπήκε στο κάδρο. Επίσης, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι το διλημματικό πεδίο εντός του οποίου αντικειμενικά θα διεξαχθεί ο εκλογικός αγώνας και αφορά την ευρωζώνη, το έθεσε ο Α. Αλαβάνος και το Μ.Α.Α. Συνεπώς οι αιτιάσεις που αφορούν στα <<διαδικαστικά>> ζητήματα του χρόνου και του τρόπου εκφοράς των απόψεων θα πρέπει να παραμεριστούν. Εκτός κι αν για κάποιους εντέλει είναι ενοχλητικό να τοποθετείται ο Αλαβάνος και όχι π.χ. ο Βαρουφάκης, ο οποίος, τι σύμπτωση, τις ίδιες εκείνες μέρες έκανε δημόσια παρέμβαση αποδομώντας ένα προς ένα τα 5 σημεία κυβερνητικής πρότασης του Σύριζα, καλώντας τον Α. Τσίπρα να διαλέξει πάραυτα: τον ευρωπαϊσμό ή τις συνιστώσες.

Ανάμεσα στις δύο εκδοχές αντιμετώπισης της τοποθέτησης του Α. Αλαβάνου εκ μέρους του Σύριζα, αυτή του Παπαδημούλη - η οποία, δυστυχώς παραμένοντας αναρτημένη στα ιστολόγια του ΣΥΝ και του Σύριζα, αποτελεί μέχρι και σήμερα την <<επίσημη>> τοποθέτηση - και αυτών του Γ. Θεωνά κ.ά., στον προχθεσινό <<Δρόμο>> διαγνώστηκε και μια τρίτη: αυτή του Χ. Καραμάνου, που τιτλοφορείται <<τα εύλογα ερωτήματα μιας δυσάρεστης έκπληξης>>. Η οποία, ενώ εμπεριέχει στην κατακλείδα της μια ουσιαστική τοποθέτηση (περί φάσεων και προσωρινών συμβιβασμών εντός της ευρωζώνης), για την οποία ασφαλώς θα άξιζε ένας δημόσιος διάλογος, ταυτόχρονα επιχειρεί να απαντήσει στην παρέμβαση του Α. Αλαβάνου όχι επί της ουσίας αλλά περί διαγραμμάτων, χωρίς να αποφεύγει μάλιστα τον πειρασμό της περαιτέρω καλλιέργειας ψυχολογικών συνδρόμων και διαχωρισμών.

Ποια <<έκπληξη>> άραγε ένιωσε ο Χ. Καραμάνος από την παρέμβαση του Α. Αλαβάνου; Που βρισκόταν ο ίδιος μέχρι προχθές και παριστάνει τον έκπληκτο; Ή μήπως όσα γράφει είναι απλώς <<ξεκάρφωμα>> και προετοιμασία για την κυβίστηση που ακολούθησε; Πότε είπε ο Α. Αλαβάνος ότι <<ο Σύριζα αποκρύπτει την αλήθεια από το λαό>>; Αποτελούν οι θέσεις του Α. Αλαβάνου και του Μ.Α.Α. διάρρηξη με το <<δυναμικό της αριστεράς, που τον στήριξε σε μια σειρά πρωτοβουλίες>> ή μήπως διατυπώνοντάς το έτσι ακριβώς ο Χ. Καραμάνος στοχεύει σε μια ανομολόγητη αυτοεκπληρούμενη προφητεία; Και επειδή εγκαλεί - δήθεν καλόπιστα - τον Αλαβάνο γιατί δεν έστειλε μια επιστολή, ένα ταχυδρομικό περιστέρι βρε αδερφέ, μήπως, λέω μήπως, κάποιοι διαπιστώνουν πράγματι έκπληκτοι ότι η περίοδος κατά την οποία, πατώντας σε δύο βάρκες, παρίσταναν τους διαμεσολαβητές και τους διερμηνείς, παρήλθε ανεπιστρεπτί και στο τέλος-τέλος κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς ρόλο;

Ας έλθουμε όμως στην ουσία. Η τοποθέτηση του Α. Αλαβάνου περιέχει ορισμένα κομβικά σημεία:

1. Τα όρια διαπραγμάτευσης εντός της ευρωζώνης είναι πολύ περιορισμένα. Προχθές ο ίδιος ο Δραγασάκης σε τηλεοπτική του τοποθέτηση είπε ξεκάθαρα ότι οι αλλαγές στην Ευρώπη (εκλογή Ολάντ κλπ.) δεν μπορεί να επηρεάσουν τον πυρήνα του προβλήματος της χώρας.

2. Περιθώρια σοσιαλδημοκρατικών λύσεων δεν υπάρχουν στο έδαφος της παρούσας καπιταλιστικής κρίσης, ειδικά για την Ελλάδα. Κι αυτή η θέση μπορεί να αναγνωστεί και ως απάντηση στους φόβους πολλών συναγωνιστών μέσα στο Σύριζα που διατυπώνονται περί σοσιαλδημοκρατικής μετάλλαξης του σχήματος.

3. Η αριστερά - στο σύνολό της - οφείλει να τοποθετηθεί επιτέλους πάνω στο δίλημμα που είναι υπαρκτό και να το απαντήσει αποδομώντας το φόβο που καλλιεργεί το συστημικό μπλοκ.

4. Οι πέραν του Σύριζα αριστερές δυνάμεις (ΚΚΕ και Ανταρσύα) οφείλουν να μπουν στο πεδίο της παρούσας πολιτικής σύγκρουσης.

5. Γραμμή μετωπικής αριστερής συμπόρευσης αποτελεί η διακηρυγμένη θέση <<καμιά θυσία για το ευρώ>> και στο πεδίο αυτό οφείλουμε να καταστούμε προγραμματικά επαρκείς.

Το πλαίσιο αυτό θα μπορούσε ν' αποτελέσει βάση συζήτησης για το σύνολο των υπαρκτών αριστερών δυνάμεων. Δεν είναι αυτούσια η ατζέντα του Μ.Α.Α., όπως δεν είναι αυτούσια η ατζέντα του Κ.Κ.Ε. (του οποίου άλλωστε η ηγεσία έχει επιλέξει το δρόμο του ενδοαριστερού εμφύλιου και δυστυχώς - για το κίνημα συνολικά - θα το πληρώσει) ή της Ανταρσύα. Είναι μια ατζέντα απόλυτα συμβατή με το πολιτικό πλαίσιο του Σύριζα, ο οποίος αναμφισβήτητα αποτελεί σήμερα τον κορμό των δυνάμεων της αριστεράς, εκφράζει προνομιακά τη δυναμική της ριζοσπαστικοποίησης σημαντικών κοινωνικών δυνάμεων. Περαιτέρω, στη βάση της θέσης του Αλέκου Αλαβάνου <<το χειρότερο σενάριο είναι η άτακτη έξοδος με απροετοίμαστο το λαό και το κίνημα>>, χωρίς να χρειάζεται να τοποθετηθεί κανείς επί της ουσίας, αρκεί ορθολογικά να το θεωρεί ως ένα έστω και ελάχιστα πιθανό ενδεχόμενο, διατυπώνεται η πρόταση της κοινής επεξεργασίας ενός εναλλακτικού σχεδίου β΄, χρήσιμου εντέλει και για τη γραμμή της διαπραγμάτευσης, όσες επιφυλάξεις κι αν υπάρχουν - και υπάρχουν πολλές - περί αυτής.

Μπορεί η συζήτηση αυτή να γίνει σε κλειστά γραφεία, με επιστολές, non paper και διαμεσολαβήσεις, ή οφείλει να γίνει δημόσια, μέσα στον καθαρό αέρα του ζωντανού λαϊκού κινήματος και του κόσμου της αριστεράς; Εμείς λέμε καθαρά το δεύτερο. Δεν αφορά κάποιο σχέδιο επί χάρτου με αλγοριθμικές εξισώσεις αλλά όρους προετοιμασίας του λαού και του κινήματος, που πρέπει να συμμετέχει ενεργά. Προαπαιτείται για να γίνει η συζήτηση αυτή η <<ένταξη στο ρεύμα>>, όπως πολλοί ισχυρίζονται; Η απάντηση είναι ότι η συζήτηση δεν γίνεται από μηδενική βάση αλλά και αδικείται από τέτοιου τύπου προαπαιτούμενα. Αφορά άλλωστε και δυνάμεις της αριστεράς πέραν του Σύριζα, πέραν του Μ.Α.Α., ένα σημαντικό δυναμικό της Ανταρσύα, που κατανοεί, αντίθετα απ' όσα διατυπώνονταν προεκλογικά από ορισμένους, ότι σήμερα απαιτείται <<η εμπλοκή στο συνεχές>>, ότι η ανασύνθεση του τοπίου της αριστεράς δεν γίνεται με απομονώσεις και υγειονομικές ζώνες.

Ορισμένα προαπαιτούμενα

Λίγες μέρες πριν (Παρασκευή 10/5) είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω στην ανοιχτή συνέλευση του Σύριζα στη Χαλκίδα και να ζήσω από κοντά τον ενθουσιασμό και την ελπίδα του κόσμου, που συμμετείχε με πρωτοφανή για τα δεδομένα της πόλης μαζικότητα αλλά και διάθεση ενεργητικής παρουσίας. Όπως το συνηθίζουμε στα μέρη μας, επακολούθησε σε διπλανό τσιπουράδικο συμπόσιο με την αρχαιοελληνική εκδοχή του, με πλούσια και ανοιχτόκαρδη συζήτηση.

Μέχρι αργά, τις 3 τη νύχτα, είχα τη δυνατότητα να συζητήσω επί μακρό με το βασικό προσκεκλημένο-ομιλητή, ο οποίος τυχαίνει να είναι κεντρικό στέλεχος του ΣΥΝ (απ' αυτούς που κλειδώθηκαν μέσα στο γραφείο για να αποφασίσουν τα 5 σημεία της κυβερνητικής πρότασης) και θεωρείται από τους στενούς συνεργάτες του Α. Τσίπρα. Διαπίστωσα έκπληκτος, με ορισμένη μάλιστα αγωνία και απογοήτευση - την οποία δεν δίστασα να εκφράσω ευθέως απέναντί του κι ας με συγχωρεί αν τον στενοχώρησα - ότι υπάρχει πράγματι η άποψη σε κάποια κεντρικά επιτελεία ότι <<η Μέρκελ είναι τελειωμένη και η Ευρώπη αλλάζει>>. Είναι άλλο πράγμα να θέλεις να εμπνεύσεις το λαό με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία κι άλλο να έχεις εσύ ο ίδιος λαθεμένη υπερεκτίμηση. Αυτό μπορεί να αποδειχτεί καταστροφικό για τον κόσμο, που ξαναλέω ότι όλοι μας πρέπει να κάνουμε το παν για να μη διαψευστεί. Πρώτο λοιπόν προαπαιτούμενο: να επανεξεταστούν, στο βαθμό που υπάρχουν, εκτιμήσεις για τα όρια διαπραγμάτευσης εντός ευρωζώνης. Εμείς υποστηρίζουμε, πέρα από την προγραμματικά διαφορετική μας άποψη για τη γενετική αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, ότι η σημερινή ισορροπία της ευρωπαϊκής - και κύρια της γερμανικής - ελίτ με τις διεθνείς χρηματαγορές δεν θα διακυβευτεί εκ μέρους τους για την Ελλάδα. Οι όποιες προσαρμογές θα είναι <<περιφερειακού>> χαρακτήρα κι όχι δομικές.

Δεύτερο προαπαιτούμενο: Αν η βασική πολιτική γραμμή του Σύριζα, ενόψει μιας πιθανής δυνατότητας για κυβέρνηση, εξελιχθεί σε κυβερνητικό πρόγραμμα που θα επιδέχεται ενεργό συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ ή και του ΠΑΣΟΚ, πρόγραμμα που θα εξασφαλίζει <<μια ανεκτή ισορροπία με την ευρωζώνη>> και θα αποσκοπεί σε επιμέρους - όχι δομικές - αλλαγές του μνημονίου, είναι φανερό ότι καθίσταται αναγκαία η ύπαρξη μιας <<προγραμματικής αριστερής αντιπολίτευσης>> (γράφει σχετικά ο <<Άρης Μεσούντας>> στην Ίσκρα), με προφανή επίσης δυνατότητα κινηματικής συμπόρευσης με δυνάμεις του Σύριζα.

Τρίτο προαπαιτούμενο: Η πολιτική γραμμή ρήξης να είναι σταθερή. Το ενδεχόμενο της ήττας στη μάχη που επίκειται δεν πρέπει να αποθαρρύνει κανέναν μας να εμπλακεί, ίσα-ίσα πρέπει να δοθεί με όλα μας τα όπλα. Άλλωστε και ο β΄ γύρος δεν θα κρίνει τελεσίδικα και οριστικά την έκβαση των πραγμάτων. Η μεγαλύτερη σύγκρουση της γενιάς μας είναι μπροστά μας. Υπέροχη κατάσταση που έλεγε κάποια ψυχή.

Σε κάθε περίπτωση, η συστράτευση είναι αυτονόητη, άσχετα από τα προαπαιτούμενα. Η μάχη πρέπει να δοθεί με όρους παράταξης. Κι αυτό πρέπει να το εννοούμε - και να το κάνουμε πράξη - όλοι. Κι όταν λέμε όλοι, εννοούμε όλοι . . .

Καλή δύναμη.

Βαγγέλης Αντωνίου, Χαλκίδα, 22/5/2012.