ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2013

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2013

Έκθεση της Ειδικής Εισηγήτριας του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ Νάντιας Βαλαβάνη Βουλευτή Β΄ Αθήνας

Ο Προϋπολογισμός 2013, που κανονικά θα ψηφιζόταν το Δεκέμβρη, κατ' επιταγή της Τρόικας μπαίνει για ψήφιση στη Βουλή με ενσωματωμένο το "πακέτο" των "μέτρων". Δόθηκε μαζί με το (νέο) Μεσοπρόθεσμο στους βουλευτές το απόγευμα της Τετάρτης και τα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής ήταν υποχρεωμένοι να έχουν έτοιμη ομιλία (ή Εισήγηση οι Εισηγητές) το πρωί του Σαββάτου (η Επιτροπή συνεδριάζει ολημερίς αυτό το Σαββατοκύριακο). Ενώ κανονικά μετά την Εισήγηση στην Επιτροπή υπάρχει προθεσμία 8 ημερών για να μετασχηματιστεί η Εισήγηση σε Έκθεση, οι Εισηγητές ήταν υποχρεωμένοι να το κάνουν αυτό στη διάρκεια μιας νύχτας (Σάββατο προς Κυριακή) αφού η Έκθεση έπρεπε να παραδοθεί Κυριακή πρωί (προϊόν αυτού του "βιασμένου" μετασχηματισμού είναι και η επισυναπτόμενη "Έκθεση"). Χθες Δευτέρα κατατέθησαν τα μέτρα και συζητούνται ολημερίς την Τρίτη στην Επιτροπή Οικ. Υπ. και ολημερίς την Τετάρτη στην Ολομέλεια - μαζί με το Μεσοπρόθεσμο. Ψηφίζονται και τα δύο μεσάνυχτα Τετάρτης. Ολημερίς και μέχρι 1 ή 2 τη νύχτα από Πέμπτη ως Κυριακή συζητείται ο Προϋπολογισμός στην Ολομέλεια και ψηφίζεται μεσάνυχτα Κυριακής. Έτσι "ξεμπερδεύει" μέσα σ' ένα τραγικό (και άϋπνο) 10ήμερο η Βουλή με ό,τι προορίζεται να ισοπεδώσει ανθρώπους και χώρα. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι λαοθάλασσα στο Σύνταγμα και σ' όλες τις πόλεις της Ελλάδας στη διάρκεια αυτής της μεθόδευσης και ότι αυτό μπορεί να έχει "αποτελέσματα συνείδησης" σε κάποιους τουλάχιστον απ' αυτούς που ετοιμάζονται να τα ψηφίσουν.

Νάντια Βαλαβάνη

Μεταξύ Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2013 και της Εισηγητικής Έκθεσης Προϋπολογισμού 2013 έγιναν γενναιόδωρες αλλαγές στους αριθμούς, που έκαναν πράγματι «αγνώριστα» μεγέθη όπως π.χ. το χρέος, που αποτελεί κεντρικό αντικείμενο και στα δύο νομοθετικά κείμενα. Καθώς οι αλλαγές αυτές δεν προέκυψαν από την ευρεία αμφισβήτηση των προβλέψεων του Προσχεδίου για τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας κατά τη συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων στη Βουλή, ενώ για μεγέθη όπως το χρέος το «διορθώνουν» υψηλότερα και από τις προβλέψεις για την Ελλάδα του ΔΝΤ στην Έκθεση World Outlook του Οκτωβρίου 2012, θα πρέπει προφανώς ν’ απηχούν «αναδιευθετήσεις» ως προς το «πακέτο» των μέτρων μεταξύ Κυβέρνησης και Τρόικας. Παρά τις αλλαγές στους αριθμούς, η βασική παρατήρηση κατά τη συζήτηση του Προσχεδίου εξακολουθεί να ισχύει: Τα μεταφυσικά οικονομικά του «ενάρετου κύκλου της δημοσιονομικής σταθερότητας και της εξωστρεφούς ανάπτυξης», που ασπάζεται ο κ. Υπουργός Οικονομικών στην εισαγωγική επιστολή του προς τους βουλευτές, αλλά προφανώς και η Τρόικα, αδυνατούν να εξαναγκαστούν να αντιμετωπίσουν την πραγματική ζωή.

ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΟ «ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ»

Δε μπορούν να εξηγηθούν διαφορετικά φαινόμενα όπως: Η παγκόσμια οικονομία έχει εισέλθει σε μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας, στα πρόθυρα μιας νέας ύφεσης, και το ΔΝΤ διορθώνει για άλλη μια φορά προς τα κάτω όλες τις προβλέψεις του, στον κόσμο και στην Ευρώπη, στο World Outlook του Οκτωβρίου 2012. Κι επιπλέον κάνει την πολύ σημαντική διαπίστωση - με βάση όχι πλέον οικονομετρικά μοντέλα βασισμένα σε εξαιρετικά αμφισβητούμενες υποθέσεις, αλλά τα εμπειρικά δεδομένα 28 χωρών - ότι οι προβλέψεις του «έπεσαν έξω»: Ενώ υπολόγιζε με δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές 0,5 (δηλ. ότι για κάθε 1 ευρώ ή δολάριο «μέτρων» που έκοβε από την οικονομία των υπό επιτήρηση χωρών, αυτή θα συρρικνωνόταν κατά μισό ευρώ ή δολάριο), από την ύφεση του 2009 και πέρα το ΑΕΠ τους μειωνόταν τελικά από 0,9 έως 1,7%, δηλ. η ζημιά στην πραγματική οικονομία ήταν μέχρι και υπερτριπλάσια σε σύγκριση με τους βασικούς του υπολογισμούς.

Απ’ το «χαντάκωμα» αυτών των χωρών, παρ’ όλα αυτά, το ΔΝΤ δεν καταλήγει ότι χρειάζεται να τερματιστεί η πολιτική της λιτότητας. Πολύ περισσότερο δεν καταλήγει σε αυτό το μοναδικά λογικό συμπέρασμα όταν, όπως στην περίπτωση της Ευρωζώνης, σε όλες τις χώρες ταυτόχρονα, αν και με διαφορετική ένταση, εφαρμόζονται οι λεγόμενες «περιοριστικές» πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης, και μάλιστα σε περιβάλλον με επιτόκια κοντά στο «μηδέν»: Καθώς η κάθε χώρα δεν υποφέρει μόνο από τις επιπτώσεις της «δικής της» δημοσιονομικής λιτότητας, αλλά δέχεται και την επίδραση απ’ τη διάχυση της συντονισμένης πλέον πολιτικής λιτότητας στο Ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον - αυτό που τελευταία διεθνή μέσα ονομάζουν «Σύμφωνο Αυτοκτονίας» -, το ΑΕΠ της δε μειώνεται μόνο απ’ τα εσωτερικά μέτρα δημοσιονομικής «πειθάρχησης» αλλά, κυρίως μέσω των εμπορικών ανταλλαγών, επιπροσθέτως από εκείνα που εφαρμόζονται στις άλλες χώρες. Σε αυτή την περίπτωση – κι αυτό συμβαίνει ήδη στην Ευρωζώνη - εμφανίζεται το λεγόμενο «δημοσιονομικό παράδοξο»: Το χρέος των υπερχρεωμένων χωρών αντί να μειώνεται, αυξάνεται…

ΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑ ΕΚΤΙΝΑΖΟΥΝ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

Αν αυτό ισχύει στις υπερχρεωμένες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, ισχύει ενισχυμένα για την Ελλάδα, όπου μέσω των δύο Μνημονίων και του Μεσοπρόθεσμου έχει υποστεί την πιο βίαιη δημοσιονομική προσαρμογή: Με «μέτρα», κατά την τριετία μεταξύ 2010 και 2012, συνολικού ύψους 49 δις, ίσα με το 22,5% του ΑΕΠ, το έλλειμμα μειώθηκε κατά 23,24 δις ή 9% του ΑΕΠ - αυτό που στην Εισηγητική Έκθεση αποκαλείται «πρωτοφανές» ως προς την ιστορία του κόσμου - και το χρέος από 297 δις ή 129,3% του ΑΕΠ στο ξεκίνημα του 2010, προβλέπεται να φθάσει τέλος της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με το αναθεωρημένο στην Εισηγητική Έκθεση χρέος, στα 340,6 δις ή 175,6% του ΑΕΠ - +5% περισσότερο απ’ τον υπολογισμό της Έκθεσης Οκτωβρίου του ΔΝΤ.

PSI: «Κουρεύοντας» τις ελληνικές τράπεζες, Ταμεία,

Ομολογιούχους

Και μάλιστα με τη μεσολάβηση φέτος το Μάρτιο ενός «κουρέματος»-παγκόσμιας πατέντας, του PSI, μέσα απ’ το οποίο καταφέραμε τελικά ως χώρα ν’ αυξήσουμε αντί να μειώσουμε το συνολικό ύψος του χρέους, χάρη στη νέα δανειακή σύμβαση που χρειάστηκε να συναφθεί, καθώς μας επέβαλλαν να «κουρέψουμε» πρωταρχικά τον «εαυτό μας» - τράπεζες, Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης και ομολογιούχους. Και, μάλιστα, ενώ κατά τη διετία 2010 έως το χρονικό σημείο του PSI στην Ευρώπη βρίσκονταν σ’ εξέλιξη δύο παράλληλες διαδικασίες: Οι διεθνείς τράπεζες, κατά προτεραιότητα γερμανικές και γαλλικές, «ξεφορτώνονταν» σχεδόν 110 δις ελληνικά ομόλογα και οι ελληνικές τράπεζες, ταμεία και ομολογιούχοι «αναλάμβαναν» 30 δις απ’ αυτά, ανεβάζοντας κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου του πρώτου Μνημονίου τη συνολική έκθεση της χώρας σε ελληνικά ομόλογα κατά 66%, από 56,9 δις το 2010 σε 86,2 δις την περίοδο πριν το PSI. Θα πρέπει επιπλέον να σημειωθεί προειδοποιητικά ότι, παρά την ελάφρυνση των τόκων για τα επόμενα χρόνια, το γεγονός ότι στη σύνθεση του νέου, μετά το PSI, χαρτοφυλακίου το 55% του χρέους είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο (δάνεια από το Μηχανισμό Στήριξης), με τα χαμηλά επιτόκια της περιόδου, που είναι δύσκολο να κυμανθούν σε χαμηλότερα επίπεδα αλλά πολύ εύκολο να κυμανθούν σε ψηλότερα, δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος σε σχέση με την εξέλιξη τους.

Νέο «πακέτο μέτρων» και το χρέος

Με την εισαγωγή του «πακέτου» των μέτρων, ύψους 10,9 δις ευρώ και «επίδρασης» 9,3 δις, στον Προϋπολογισμό του 2013, το ύψος του χρέους προβλέπεται να εκτοξευτεί στο τέλος του 2013 στο, αναθεωρημένο σε σχέση με το Προσχέδιο, 189%: 8% πάνω απ’ την πρόβλεψη Οκτωβρίου 2012 του ΔΝΤ. Και με το δεύτερο μέρος του πακέτου των μέτρων, 4,4 δις για το 2014, το χρέος προβλέπεται να κάνει δεύτερο ιστορικό «υψηλό» φθάνοντας στο 191,6%, σχεδόν 11% πάνω απ’ την πρόβλεψη του ΔΝΤ. Αν τα νούμερα της τρικομματικής κυβέρνησης αυτή τη φορά είναι κοντινότερα στην πραγματικότητα απ’ ότι του ΔΝΤ, τότε το συνολικό «θηριώδες» πακέτο μέτρων που επιχειρείται να επιβληθεί σ’ ένα εξαντλημένο λαό, ύψους 15 δις στη διετία μέχρι το 2014, οδηγεί το 2016 σ’ ένα εκτός ελέγχου χρέος 184,9%, που είναι αδύνατο, με ό,τι καινούργια μέτρα κι αν παρθούν, να προσεγγίσει το, συμβατικά θεωρούμενο από το ΔΝΤ, βιώσιμο χρέος του 120% το 2020. Εκτός αν μεσολαβήσει η μεταφυσική και το χρέος μειώνεται κατά μ.ο. 16% κάθε ενδιάμεσο χρόνο κατά την 4ετία 2017-2020…

Πρωτογενές πλεόνασμα και «πρόσθετα μέτρα»:

Πληρώνοντας τόκους

Οι παραπάνω «επίσημοι» υπολογισμοί θεωρούν δεδομένο ότι, αντίθετα με ότι έχει συμβεί κάθε φορά μέχρι σήμερα, η ύφεση και οι άνθρωποι θα κινηθούν στα συμπεφωνημένα πλαίσια. Σε αντίθετη περίπτωση, υπάρχει η πρόνοια των «πρόσθετων μέτρων», και μάλιστα με αυτόματο τρόπο. Εδώ χρειάζεται μια διευκρίνηση: Πρόσθετα μέτρα πέρα απ’ την προσθήκη 1,877 δις το 2015 και 2,765 δις το 2016 ή 2,4% συνολικά του ΑΕΠ, που εμφανίζονται χωρίς διευκρινήσεις για το χαρακτήρα αυτών των «μέτρων» για πρώτη φορά για την κάλυψη του «προγραμματισμένου» δημοσιονομικού κενού 2015-2016 (σελ. 37 του Μεσοπρόθεσμου). Έτσι όμως το «προγραμματισμένο» πακέτο των «μέτρων» «αγγίζει» συνολικά σχεδόν τα 20 δις κατά την περίοδο του Μεσοπρόθεσμου 2013-2016, μια προοπτική κυριολεκτικού κοινωνικού ολοκαυτώματος…

Εδώ αποκαλύπτεται και όλη η λογική γύρω απ’ το, εξαιρετικά αμφισβητούμενο, «πρωτογενές πλεόνασμα», που μετά από διάφορες αλλαγές σε σχέση και με το Προσχέδιο, προγραμματίζεται ως στόχος των μέτρων για πρώτη φορά το 2013 [0,4%, σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2013 – ή όχι ακόμα πλεόνασμα, αλλά ισοσκελισμένο 0%, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο (σελ. 28, πρόβλεψη ΕΛΣΤΑΤ)] - και που γίνεται 1,5% το 2014, 3% το 2015 και 4,5% το 2016, εμφανίζοντας μια περίεργη αυστηρά γραμμική αύξηση κατά 1,5 μονάδα κάθε διαδοχικό χρόνο: Μόλις εμφανιστεί πρωτογενές πλεόνασμα, έστω και στα χαρτιά, αμέσως υπάρχει έτοιμος μηχανισμός εφαρμογής πρόσθετων μέτρων για τον περιορισμό πλέον του ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης, ώστε ν’ αρχίσουν να πληρώνονται άμεσα και τοκοχρεολύσια από τα τακτικά έσοδα του προϋπολογισμού. Κατά τ’ άλλα, από το 2013 και βασισμένες στο πρωτογενές πλεόνασμα θα υπάρξουν και «πολιτικές ανάπτυξης», σύμφωνα με τους κυβερνητικούς εισηγητές του Προϋπολογισμού…

Το έλλειμμα και τα τελευταία «μέτρα»

Παρατηρώντας την πρόβλεψη της πορείας του ελλείμματος του Προϋπολογισμού 2013 (σελ. 36 του Μεσοπρόθεσμου), διαπιστώνουμε ότι αυτό ακολουθεί μια σταδιακά αυξανόμενη πορεία μεταβαλλόμενο από το μείον 5,5% του ΑΕΠ το 2014 στο -6,2% για το 2015 καταλήγοντας στο -6,7% για το 2016, δηλ. επιστρέφει στα επίπεδα που προβλέπει ο Προϋπολογισμός για το 2013. Αυτό δείχνει γενικά πόσο «τελευταία μέτρα» είναι τα τελευταία μέτρα και τον δρόμο μέχρι την πλήρη εξαθλίωση των εργαζομένων, ο οποίος χάνεται βαθιά στο μέλλον - αν δεν ανατραπεί αυτή η πολιτική. Παρόλο που κανένας δείκτης προηγούμενων προϋπολογισμών δεν «πιάστηκε», ούτε καν του αναπροσαρμοσμένου, αυτό το Φεβρουάριο, Συμπληρωματικού Προϋπολογισμού 2012 (μοναδική εξαίρεση αποτελεί το κόψιμο μισθών και συντάξεων, που ως στόχος επιτεύχθηκε πλήρως), η Εισηγητική Έκθεση για τον Προϋπολογισμό του 2013 επιμένει στη συνέχιση της ίδιας, ταυτόχρονα αδιέξοδης και καταστροφικής, νεοφιλελεύθερης στρατηγικής της εσωτερικής υποτίμησης. Με τους μέντορες της τρικομματικής κυβέρνησης, ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ, κόντρα σε όλα τα δεδομένα, ακόμα και μετά τις τελευταίες διαπιστώσεις του ΔΝΤ, να επιμένουν ότι μπορείς να πετύχεις μεγέθυνση της οικονομίας συρρικνώνοντας την (expansive austerity). Ανατροφοδοτώντας έτσι αυτό που ο Στίγκλιτς ονομάζει «θανατηφόρο σπιράλ» και το οποίο περιγράφεται με εξαιρετική ακρίβεια σε διάφορα σημεία της Εισηγητικής Έκθεσης. Aπ’ αυτή την περιγραφή, ωστόσο, όχι μόνο δε βγαίνει οποιοδήποτε συμπέρασμα για την ανάγκη ριζικής αλλαγής πολιτικής, αλλά οδηγούμαστε μέσω του Προϋπολογισμού 2013 και του Μεσοπρόθεσμου σε μια νέα, βιαιότερη ακόμα φάση της – προς ισοπέδωση των «κάτω», της εργαζόμενης συντριπτικής πλειοψηφίας της Ελληνικής κοινωνίας, που έχουν σηκώσει από την αρχή μέχρι σήμερα όλα τα βάρη της «δημοσιονομικής προσαρμογής».

Ο ταξικός χαρακτήρας του χρέους

Οι «δίκαια μοιρασμένες» θυσίες, που για άλλη μια φορά προαναγγέλλονται μέσω του Προϋπολογισμού 2013 και του Μεσοπρόθεσμου, δεν είναι και πάλι παρά το «άλλοθι» για τον ξεκάθαρα ταξικό χαρακτήρα του προϋπολογισμού και δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ετήσιας Μακροικονομικής Βάσης Πληροφοριών (Annual Macroeconomic Database) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που χρησιμοποιεί το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, ενώ κατά την τριετία μεταξύ 2010 και τέλους της παρούσας χρονιάς θα έχει χαθεί το ¼ του συνολικού εισοδήματος από την εργασία, δηλαδή του εισοδήματος μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων, το καθαρό λειτουργικό πλεόνασμα, δηλαδή τα κέρδη, οι τόκοι και οι πρόσοδοι, το οποίο στη διετία 2010-2011 είχε απώλειες 4 δις ή 10% σε σχέση με το 2009, το 2012 θα παρουσιάσει πλεόνασμα και θα έχει επανέλθει στο επίπεδο του 2009: Μια άνεργη ανάκαμψη κερδών εν μέσω της κρίσης, καθώς «επίσημα» μετρούνται σήμερα 1.250.000 άνεργοι, ενώ το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ υπολογίζει την πραγματική ανεργία γύρω στο 29-30%. Κι αυτή η ανάκαμψη εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί πλέον, εφόσον συνεχιστεί η σημερινή πολιτική, με το όφελος απ’ αυτήν να διοχετεύεται αποκλειστικά σε επιχειρηματίες (όχι ακριβώς μικρομεσαίους!), ένθερμους υποστηρικτές Μνημονίων και Μεσοπρόθεσμου για λόγους που όλοι μπορούν να καταλάβουν.

Αυτή η «άνεργη» ανάκαμψη κερδών εμφανίζεται επειδή: Κατά τη διετία 2010-2011 η μείωση των μισθών είχε σημαντικότερη επίπτωση ως μείωση της ζήτησης παρά ως μείωση του κόστους εργασίας, οδηγώντας σε μείωση της κερδοφορίας παρά τις (επιτυχημένες) προσπάθειες των επιχειρήσεων να κρατήσουν ψηλά τις τιμές ενώ εφαρμόζεται πολιτική εσωτερικής υποτίμησης και βαθαίνει η ύφεση και η κρίση - με αποτέλεσμα να υπάρχει πληθωρισμός αντί για αποπληθωρισμό. Το 2012, όμως, η εφαρμογή των ρυθμίσεων του Δεύτερου Μνημόνιου, που αλλάζει ριζικά τους θεσμούς και τους συσχετισμούς δυνάμεων στην αγορά εργασίας «τσακίζοντας» την εργασία, στο φόντο μάλιστα μιας τέτοιας ανεργίας, αλλάζει τις τάσεις και την εικόνα. Έτσι ώστε μικρή πτώση της ζήτησης και του όγκου των πωλήσεων να οδηγεί πλέον σε πολύ μεγαλύτερη πτώση των μισθών, καθώς μέσω των ρυθμίσεων του Δεύτερου Μνημόνιου επιχειρείται μια καθαρή διοικητική παρέμβαση υπέρ του κέρδους, ώστε με διοικητικό τρόπο η πτώση των μισθών ως κόστος να γίνει πολύ σημαντικότερη απ’ την πτώση των μισθών ως ζήτηση.

Το τελευταίο εύρημα, η συμπλήρωση αυτού του μηχανισμού με την αντικατάσταση της συλλογικής σύμβασης εργασίας για το κατώτερο ημερομίσθιο από τον ορισμό ενός «ημερομίσθιου εργασίας» από ένα είδος «κοινωνικο-εταιρικής» ή μάλλον εργοδοτικής «ανεξάρτητης αρχής», που θα καθορίζει την τιμή της εργασίας όπως η ΡΑΕ την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, ως ένα ακόμα τιμολόγιο, θα προκαλέσει ελεύθερη πτώση του μέσου μισθού εργασίας στον ιδιωτικό τομέα και την πραγματική εξαθλίωση όσων δουλεύουν ακόμα.

Τα «μέτρα» στον Προϋπολογισμό του 2013: Προϋπολογίζοντας την ύφεση

Η ύφεση ως αποτέλεσμα των μέτρων αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο-στόχο της πολιτικής της εσωτερικής υποτίμησης και των Μνημονίων και ο έλεγχος της πρόβλεψης της είναι κρίσιμος. Κάθε αστοχία γύρω από το προβλεπόμενο ποσοστό της οδηγεί στο επόμενο κύμα «τελευταίων μέτρων» βάση και της «ρήτρας απόκλισης και αναπλήρωσης» που εμπεριέχεται στο Πρώτο Μνημόνιο. Το σενάριο της Εισηγητικής Έκθεσης στηρίζεται σε μια εμφανέστατα εκτός πραγματικότητας πρόβλεψη για το 2013: Ύφεση 4,5% στην Ελλάδα, στο φόντο των διορθωμένων προς τα κάτω προβλέψεων του ΔΝΤ για 3,6% ανάπτυξη παγκόσμια, που στηρίζεται κυρίως στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, και σε μόλις 0,2% για την Ευρωζώνη, στο οποίο συνεισφέρει η Γερμανία με 0,9% έναντι αρχικής πρόβλεψης 1,4%... Πόση θα είναι η ανατροπή της πρόβλεψης για την Ελλάδα, όταν όλες οι μέχρι τώρα προβλέψεις ΔΝΤ και κυβερνήσεων των Μνημονίων έχουν διαψευστεί πανηγυρικά, με τελευταία την πρόβλεψη για την ύφεση το 2012, που ξεκίνησε από το αναγραφόμενο στο Μνημόνιο 2,5% για να κλείσει, απ’ ότι φαίνεται, πάνω από 6,5%; Γράφεται ότι το ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις με την τρικομματική κυβέρνηση έχει αναθεωρήσει την ύφεση για το 2013 σε 5-6%, ενώ το CITIGROUP την τοποθετεί πάνω από 10%...

Οι ιδιωτικοποιήσεις ως «λύση» για το χρέος

Έχει ενδιαφέρον η προσέγγιση του χρέους, τόσο στην Εισηγητική Έκθεση όσο και στις τοποθετήσεις Εισηγητών, ως βασικού νομιμοποιητικού παράγοντα (ο άλλος είναι η «ανάπτυξη», που θ’ ακολουθήσει…) για την απόσυρση του δημόσιου από το σύνολο των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, στρατηγικής σημασίας και από τις πλέον κερδοφόρες μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών, αλλά και από τη δημόσια γη και τα δημόσια ακίνητα. Αυτές τις διαδικασίες διευκολύνει και ο νόμος πλέον για τις ιδιωτικοποιήσεις, που ψηφίστηκε με τέτοιο ταραχώδη τρόπο αυτή τη βδομάδα.

Δείξαμε ήδη ότι με βάση τις, αναθεωρημένες προς τα πάνω και σε σχέση με τις αντίστοιχες του ΔΝΤ, προβλέψεις τόσο της Εισηγητικής Έκθεσης Προϋπολογισμού 2013 όσο και του Μεσοπρόθεσμου, το χρέος είναι μη βιώσιμο – σήμερα και στην εξέλιξη του. Και μ’ ένα μη βιώσιμο χρέος, δεν έχει έτσι κι αλλιώς οποιοδήποτε νόημα η εφαρμογή ιδιωτικοποιήσεων για τη μείωση του. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από συνεχείς διαχρονικά υποβαθμίσεις, ο στόχος των ιδιωτικοποιήσεων για το 2013 περιορίστηκε στα 2,586 δις ή 0,74% του προβλεπόμενου χρέους. Μέχρι το 2016 προβλέπονται έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις σωρευτικά 9,5 δις ή 2,6% του τότε προβλεπόμενου χρέους. Μέχρι το 2020 προβλέπονται πωλήσεις συνολικής αξίας 19 δις, ενώ σε μη προσδιορισμένο πλέον χρονικό σημείο υπολογίζεται να έχουν πουληθεί σωρευτικά επιχειρήσεις και γη αξίας 50 δις ευρώ: Ένα εξαιρετικά αμφισβητούμενο νούμερο έτσι κι αλλιώς, καθώς τα πιο αξιόλογα σε επιχειρήσεις και γη επιχειρείται να παραχωρηθούν αντί «πινακίου φακής» μέσα στα λίγα επόμενα χρόνια.

Ενώ είναι ολοφάνερο ότι οτιδήποτε έσοδα υπάρξουν από τις ιδιωτικοποιήσεις θα τα «καταπιεί» χωρίς αλλαγή ως προς τη βιωσιμότητα του η «μαύρη τρύπα» του χρέους, η ζημιά ως προς τις δυνατότητες σχεδιασμένης παρέμβασης για παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μιας κυβέρνησης ελεύθερης από μνημονιακές δεσμεύσεις, θα είναι ανεπανόρθωτη. Ως προς το μέγεθος του ξεπουλήματος, ας σκεφτούμε μόνο ότι στα προβλεπόμενα για πώληση αντί συνολικού αντιτίμου 2,5 δις για το 2013 συμπεριλαμβάνεται η κρατική συμμετοχή στα ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΕΛΤΑ, ΟΠΑΠ, ΛΑΡΚΟ, Κρατικά Λαχεία, περιφερειακά αεροδρόμια, ο Αστέρας Βουλιαγμένης, η Αφάντου στη Ρόδο και η Κασσιόπη στην Κέρκυρα, καθώς και 28 κτήρια του Δημοσίου, ανάμεσα τους Υπουργεία και κτίρια ΔΟΥ (τα τελευταία με τη μέθοδο του sale and leaseback, δηλ. το Δημόσιο θα πληρώνει πλέον νοίκι σε όσους τ’ αγοράσουν απ’ το ΤΑΙΠΕΔ…).

Ιδιαίτερα ερωτηματικά γεννά η συμπερίληψη στο Μεσοπρόθεσμο για πώληση το 2016, με πέρασμα στο ΤΑΙΠΕΔ, για πρώτη φορά, μετοχών τραπεζών που περιγράφονται ως «μετοχές τραπεζών που είτε έχει στην κατοχή του το Δημόσιο είτε θ’ αποκτηθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών» (σελ. 28). Ποιες είναι αυτές οι μετοχές, αφού μετά την χαριστική εκχώρηση της ΑΤΕ στην Τράπεζα Πειραιώς, τις τελευταίες δημόσιες μετοχές στο τραπεζικό σύστημα η κυβέρνηση σχεδιάζει να τις εκχωρήσει ίσως και πριν το τέλος αυτού του μήνα; Έχουν σχέση με το 90% περίπου των μετοχών στο σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, που με το τέλος της ανακεφαλαιοποίησης θα ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο, αλλά θα έχουν περάσει στο Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ευρωσύστημα) ως προς τη διαχείριση τους;

«Σαδομαζοχιστικά οικονομικά» ενός «χειρότερου» Μνημόνιου

Σε αποτελέσματα όπως αυτά που αποτυπώνονται στην Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2013 και στο νέο Μεσοπρόθεσμο οδήγησαν τελικά οι ψευδώνυμες προεκλογικές δεσμεύσεις για «ένα καλύτερο μνημόνιο» και για «σταδιακή απαγκίστρωση» των κομμάτων της συγκυβέρνησης: Σε διαπραγμάτευση, από την οποία προέκυψε ένα σαφώς «χειρότερο» Μνημόνιο, με μεγάλη ποσοτική επέκταση των ήδη συμφωνημένων στο Δεύτερο Μνημόνιο πρόσθετων «μέτρων» για το 2012-2013, εμπροσθοβαρώς για το 2013, και η επιμήκυνση του εφιάλτη μέχρι τουλάχιστο το 2016. Σ’ ένα πακέτο μέτρων, που σχεδόν το 40% του για το 2013 αφορά τις συντάξεις, δηλ. τους πιο αβοήθητους ανθρώπους στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα. Σε συνδυασμό με την περικοπή των δαπανών υγείας, που αποτελεί το 7,8% του συνολικού «πακέτου» των «μέτρων» και αφορά βέβαια όλους, αλλά πριν απ’ όλα τα γηρατειά, είναι σαν να επιδιδόμαστε σε πειράματα ευθανασίας. Πολύ περισσότερο, όταν το 5% συνολικά των «μέτρων» αφορά την ισοπέδωση της πιο αδύνατης «βαθμίδας» στην «πυραμίδα» των συνταξιούχων, την ισοπέδωση των συνταξιούχων του ΟΓΑ. Και μόνο ως γκροτέσκα μπορεί να ειδωθεί η σύμπτωση, οι εφοπλιστές να «χάνουν» το 2013 80 εκ ευρώ σε φορολογία την ίδια στιγμή που «κόβονται» 82 εκ ευρώ από το επίδομα μεταφοράς βαριά άρρωστων ανθρώπων, όπως είναι για παράδειγμα οι νεφροπαθείς.

Μ’ άλλα λόγια, η τρικομματική κυβέρνηση με την καθοδήγηση της Τρόικας επιδίδεται στην επιδείνωση των σαδομαζοχιστικών οικονομικών, αν μου επιτραπεί να παραφράσω το πρόσφατο tweet του Ρουμπινί, «η λιτότητα, ως ο δρόμος που διάλεξε η Ευρώπη για την ευημερία, δεν είναι παρά τα οικονομικά του Μαρκησίου Ντε Σαντ.» Αποδεικνύοντας την ορθότητα της θέσης του ΣΥΡΙΖΑ ότι τα Μνημόνια δεν μπορούν ν’ αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, αλλά μόνο να καταργηθούν, ώστε να μπορέσουν ν’ αποτελέσουν αντικείμενο καταγγελίας οι δανειακές συμβάσεις με στόχο μια επαναδιαπραγμάτευση τους στο πλαίσιο μιας συνολικότερης αναδιαπραγμάτευσης για το χρέος βασισμένης στη μόνη ρεαλιστική λύση γι’ αυτό: Δραστικό και πραγματικό, αυτή τη φορά, «κούρεμα» του και την αποπληρωμή του υπόλοιπου με ρήτρα ανάπτυξης. Ως προϋπόθεση για ανακοπή της ελεύθερης πτώσης οικονομίας και ανθρώπων, για να διασωθεί η χώρα, για να γίνει δυνατό να περάσουμε σε μια παραγωγική αναστροφή στην κατεύθυνση μιας ανάπτυξης φιλικής στο περιβάλλον και στον εργαζόμενο άνθρωπο.

ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ: ΚΑΤΑΨΗΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ

Έναν Προϋπολογισμό με τέτοιο περιεχόμενο ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ φυσικά θα τον καταψηφίσει. Ο λαός και η χώρα δε χρειάζεται για το 2013 απλώς έναν άλλο, σε ριζικά αντίθετη κατεύθυνση, Προϋπολογισμό. Χρειάζεται και μια άλλη κυβέρνηση, που εκφράζοντας το ευρύτερο δυνατό μέτωπο κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, με την αριστερά στο επίκεντρο του, θα δρομολογήσει μια νέα πορεία στηριγμένοι στην εργαζόμενη πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Για ν’ ανακτήσουν οι εργαζόμενοι τη χαμένη ζωή τους και οι νέοι άνθρωποι το μέλλον και την προοπτική τους, για μια ολική παραγωγική και πολιτιστική ανασυγκρότηση της πατρίδας μας.

Αθήνα, 4.11.2012